Biblioterapia  – czy warto czytać dziecku na głos?

Biblioterapia zaczęła przeżywać swój rozkwit w latach 90-tych XX wieku. Obecnie jest stosowana z powodzeniem w terapii pedagogicznej oraz jako metoda wspomagająca w psychologii, psychiatrii i  medycynie. Stosuje się ją coraz powszechniej, nierzadko zdarza się wręcz zapisywanie książki „na receptę”. Ta poszerzająca się praktyka z jednej strony jest skutkiem prowadzonych obserwacji i analiz, a z drugiej - ciągle inicjuje nowe poszukiwania. Sama rola literatury we współczesnym świecie jest nie do przecenienia, ponieważ człowiek permanentnie doświadcza nadmiaru atakujących go informacji, żyje pod presją czasu, otoczenia, a wszystko to utrudnia rozumienie i otaczającej rzeczywistości, i siebie. Świat książki jest światem spokoju, lektura pozwala na wyciszenie, uspokojenie, relaks. Spotkanie z bohaterem literackim pomaga znaleźć odpowiedź na podstawowe pytania: kim jestem, dokąd zmierzam, kim chcę być. A takie pytania na pewnym etapie życia każdy  z nas sobie stawia.  W tzw. „realu” wzorami, a coraz częściej antywzorami, stają się postaci lansowane przez środki masowego przekazu – są one zazwyczaj papierowe i nietrwałe. Skupiają uwagę na chwilę i znikają równie szybko, jak się pojawiły. Technologiczna rzeczywistość coraz skuteczniej wypiera literaturę, w większości oferując w zamian tylko łatwą rozrywkę. Wypełnienie wolnego czasu wartościowymi treściami, a co za tym idzie nauczenie młodego człowieka w ogóle owocnego spędzania wolnego czasu, wpływa pozytywnie na jego osobę i zapobiega między innymi zachowaniom niewłaściwym. Pomaga w tym właśnie biblioterapia.

Do głównych celów biblioterapii dzieci należą:

• nazywanie uczuć i nadawanie im wartości,
• pokazywanie przez książkę, że rówieśnicy mają podobne problemy i możliwe jest ich rozwiązanie,
• pobudzanie do dyskusji,
• rozwijanie myślenia i samoświadomości,
• poznawanie strategii radzenia sobie,
• zachęcanie do działania.

Specjaliści podkreślają jednak, że samo czytanie książek nie wystarcza, by można oczekiwać pozytywnych i, co najważniejsze, trwałych rezultatów. Rodzic/opiekun powinien być uważnym przewodnikiem po literackim świecie. Ważne, by do pracy z dziećmi wybierać utwory mające odniesienie do rzeczywistości i takie, w których problem jest konstruktywnie rozwiązywany. Dla dzieci w wieku od czterech do dziesięciu lat polecana jest bajkoterapia. To właśnie w baśniach zawarta jest kwintesencja wiedzy o świecie. Jak mawiał G.K Chesterton, baśnie są prawdziwe nie dlatego, że mówią o istnieniu smoków, ale dlatego, że mówią o tym, iż smoki mogą zostać zwyciężone!

Z badań jednoznacznie wynika, że wiersze, baśnie i bajki są niezbędne  w rozwoju dziecka,  film może to działanie wzmocnić, ale ich nie zastąpi. Bohaterowie opowiadań literackich fascynują niezwykłością losów, dokonywanych wyborów, charakteryzują się różnorodnością, która umożliwia dokonywanie porównań i wywołuje refleksje. Po wysłuchaniu odpowiednio dobranych tekstów u wielu dzieci zaobserwowano pozytywne jakościowe zmiany w rozumieniu sytuacji trudnych. Skutkowało to większą otwartością młodych ludzi, a także zmianą interpretacji własnych doświadczeń – wykazywali oni bardziej racjonalny stosunek do własnych niepowodzeń.

W zbiorach biblioteki szkolnej znajdą Państwo wiele cennych lektur, po które warto sięgnąć, by dziecko poczuło się w otaczającym świecie pewnie, bezpiecznie, swobodnie. Zachęcamy do towarzyszenia dzieciom podczas odwiedzin u nas i wspólnego wyboru interesujących, mądrych książek. Chwile spędzony razem przy czytaniu nie będą czasem straconym. Tego możecie być Państwo pewni.

Pozdrawiam
Monika Rzepecka - nauczyciel bibliotekarz